دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۱۱۶)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

پیشکش
به

امیر حسین آریان پور

شعور

(روح، ضمیر، دل)

ادامه

۳۹

·    شعور اجتماعی در جامعه طبقاتی آنتاگونیستی، خصلت طبقاتی دارد. 

۴۰

·    شعور اجتماعی در جامعه طبقاتی آنتاگونیستی، هم حاوی افکار و نظریات (تئوری های) اجتماعی و غیره طبقه حاکمه و هم حاوی افکار و نظریات اجتماعی و غیره طبقات اجتماعی تحت ستم (توده) است که تضاد شان در مبارزه طبقاتی ایده ئولوژیکی نمودار می گردد.

·    مبارزه ایده ئولوژیکی ئی که همه عرصه های حیات اجتماعی را در می نوردد. 

۴۱

·    به قول کلاسیک های مارکسیسم (مارکس و انگلس):

۱

·    «افکار حاکم در هر دوران تاریخی (برده داری، فئودالیسم، سرمایه داری، سوسیالیسم، کمونیسم)، افکار طبقه حاکمه اند.

۲

·    یعنی طبقه اجتماعی ئی که قدرت مادی حاکم جامعه را در دست دارد، همزمان قدرت فکری (روحی) حاکم همان جامعه است.

۳

·    طبقه اجتماعی ئی که وسایل تولید مادی را در اختیار دارد، همزمان وسایل تولید فکری را نیز در دست دارد.

·    آن سان که همزمان افکار  محرومین از وسایل فکری تولید، به طور میانگین تحت تابعیت افکار طبقه حاکمه قرار می گیرند.

۴

·    افکار حاکم، چیزی جز تبیین فکری مناسبات مادی حاکم نیستند.

·    مناسبات مادی ئی که طبقه اجتماعی معینی را به مقام طبقه حاکمه ارتقا می دهند.

·    یعنی افکار طبقه اجتماعی ئی اند که حاکم بر مناسبات مادی است.

·    (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۳، ص ۴۶)

۴۲

تفاوت و تضاد شعور اجتماعی طبقات اجتماعی انقلابی 

با 

شعور اجتماعی طبقات اجتماعی ارتجاعی

الف

·    ایده ها، نظریات و غیره طبقات اجتماعی مترقی که منافع عینی شان با قانونمندی های توسعه اجتماعی انطباق دارند، به مثابه قوه و نیروی اکتیو بزرگ در مبارزه در راه تحول عملی جامعه نمودار می گردند.

ب

·    اما ایده ئولوژی طبقات اجتماعی ارتجاعی که منافع شان در تضاد با گرایشات توسعه اجتماعی قانونمند عینی قرار دارند، موجب تأخیر و تعلل چشمگیر پیشرفت اجتماعی می گردند.

۴۳

·    به همین دلیل، مبارزه تعیین کننده بر ضد ایده ئولوژی ارتجاعی، وظیفه و تکلیف مهم نیروهای مترقی جامعه است.

ادامه دارد.