مهدی اخوان ثالث
(1307 ـ 1369)
روی جاده نمناک
از این اوستا
(1344)
ادامه
ویرایش و
تحلیل از
ربابه نون
چه نجوا داشته با خویش؟
پیامی دیگر از تاریکخون دلمرده سودا زده، کافکا؟
ـ (درفش قهر،
نمای انتقام ذلت عرق یهودی از نظام دهر،
لجن در لج، لج اندر خون و خون در زهر) ـ
·
معنی تحت اللفظی:
·
صادق هدایت در حین گام نهادن به
جاده نمناک مرگ، چه زمزمه می کرد؟
·
پیام دیگری از کافکای تیره خون،
دلمرده و پریشان را؟
·
کافکا به مثابه پرچم قهر، به مثابه
نماد انتقام ذلت خوی یهودی از نظام روزگار.
·
روزگار لجن در لجن، لج در خون و
خون در زهر.
1
·
اخوان در رابطه با این بند شعر در
پانویس نوشته:
ترجمه
رمان "مسخ" اثر کافکا
که
جریان فکری صادق هدایت بسیار نزدیک به این نویسنده است.
·
اخوان ظاهرا شناخت دقیقی از فلسفه کافکا
ندارد.
·
صادق هدایت از پیروان ایده
ئولوژیکی کافکا ست.
·
به آتش کشیدن آثار واپسین خود توسط
صادق هدایت، تقلیدی از شق القمر فرانتس کافکا ست:
2
فرانتس
کافکا
( ۱۸۸۳ - ۱۹۲۴)
نویسنده
چک
فرانتس
کافکا به دوست
نزدیک خود ماکس برود وصیت کرده بود
که
تمام آثار او را نخوانده بسوزاند.
ماکس
برود از این دستور وصیت نامه سرپیچی کرد و بیشتر آثار کافکا را منتشر کرد
کافکا از نویسندگان ایراسیونالیستی (خردستیز)
است.
کافکا
در یک خانوادهٔ یهودی به دنیا می آید.
سه
خواهر کافکا
در
اردوگاه های مرگ فاشیسم
جان باختند.
·
کافکا نماینده نیهلیسم، پسیمیسم و ایراسیونالیسم
(پوچی گرائی، بد بینی فلسفی، خردستیزی) است.
·
همه این گرایشات ایده ئولوژیکی از بنیادی
ترین گرایشات بورژوازی واپسین (امپریالیسم) اند.
·
پدر کافکا بورژوا ست.
·
بازرگان است.
·
در ایده ئولوژی کافکا، بی دورنمائی
تاریخی بورژوازی واپسین انعکاس می یابد.
·
صادق هدایت هم از اعضای اشرافیت فئودالی
واپسین است.
·
اشرافیت فئودالی واپسین نیز فاقد دورنمای
تاریخی است.
·
همه اعضای همه طبقات اجتماعی واپسین
همین اند:
·
بی دورنمای تاریخی اند.
·
نماینده نیهلیسم، پسیمیسم و ایراسیونالیسم
(پوچی گرائی، بد بینی فلسفی، خردستیزی) اند.
3
چه نجوا داشته با خویش؟
پیامی دیگر از تاریکخون دلمرده سودا زده،کافکا؟
ـ (درفش قهر،
نمای انتقام ذلت عرق یهودی از نظام دهر،
لجن در لج، لج اندر خون و خون در زهر) ـ
·
اخوان خیال می کند که کافکا برای
ستمدیدگی یهودیان تره خرد می کرد.
·
کافکا جزو طبقه حاکمه بوده است.
·
کافکا احتمالا با مشاهده فتح
الفتوح پرولتاریا در اتحاد شوروی پریشان تر گشته بود.
·
بروکراسی و تعقیب و تفتیش و سرکوب که
در آثار کافکا به نقد کشیده می شوند، به احتمال قوی در رابطه با دیکتاتوری پرولتاریا
بوده اند.
·
کافکا ـ بسان صادق هدایت ـ نویسنده
ای مرتجع است و نه مترقی.
·
کافکا ـ بسان صادق هدایت ـ ایدئولوگ
طبقه حاکمه است و نه طرفدار خلق زحمتکش.
·
ما گفتگوئی میان صادق هدایت و
احسان طبری منتشر و تحلیل کرده ایم که حاکی لاشخوریت صادق هدایت است:
·
صادق هدایت از شکست جنبش انقلابی آذربایجان
چنان سر حال آمده که بادمش حتی گردو می شکند.
4
·
کافکا برای ستمدیدگی یهویدان تره
حتی خرد نمی کند.
·
این طبقه حاکمه کلاش است که مذهب و
نژاد و ملیت و زبان و غیره را به معیار تمیز خیر از شر تبدیل می کند تا از تعلقات طبقاتی
سلب معیاریت کند.
·
یهودی و یا مسلمان ویا مسیحی و
غیره بودن نه به خودی خود نشانه خوبی است و نه نشانه بدی است.
·
ابراهیم یونسی کتابی تحت عنوان «صهیونیسم»
(اگر حافظه خطا نکند) ترجمه کرده است.
·
در این کتاب از همکاری صهیونیسم با
فاشیسم (ناسیونال ـ سوسیالیسم) سخن در میان است.
·
صهیوینست ها از مخفیگاه شان، یهودی
ها را به نازی های ناز نازی لو می دهند تا بازداشت کنند و حساب شان را حسابی
برسند.
·
به احتمال قوی، یهودی های کمونیست
در این میانه فدا شده اند.
·
بخش اعظم یهودیان شریف و زحمتکش و
روشنفکر آلمان از اعضای حزب کمونیست عظیم الشأن آلمان بوده اند.
·
کماکان هم هستند.
·
کیبوتص ها در اسرائیل آغازین، در واقع
کالخوز های دهقانی بوده اند.
5
همه خشم و همه نفرین، همه درد و همه دشنام؟
درود دیگری بر هوش جاوید قرون و حیرت عصیانی
اعصار
ابر رند همه افاق، مست راستین، خیام؟
·
معنی تحت اللفظی:
·
آیا صادق هدایت در جاده نمناک
خشمگین بود؟
·
نفرین می کرد؟
·
دلی دردمند و لبی دشنام مند داشت.
·
بر خیام ـ هوش جاوید قرون و حیرت
عصیانی اعصار، رند رندان در همه اقصا نقاط جهان و مست اصیل ـ درود می فرستاد؟
·
اخوان در رابطه با این بند شعر در
پانویس نوشته:
هدایت
کتابی
در شرح و انتخاب رباعیات اصیل حکیم عمر خیام دارد.
·
اخوان ظاهرا خیام را هم به همان
اندازه می شناسد که صادق هدایت را:
6
همه خشم و همه نفرین، همه درد و همه دشنام؟
·
این تصور و تصویر اخوان از صادق
هدایت در آخرین لحظات حیات، رئالیستی است.
·
صادق هدایت باید هم همین حالات پسیکولوژیکی
را داشته باشد تا حاضر به انتحار گردد.
7
درود دیگری بر هوش جاوید قرون و حیرت عصیانی
اعصار
ابر رند همه افاق، مست راستین، خیام؟
·
این تصور و تصویر اخوان مبنی بر
درود فرستادن صادق هدایت بر خیام در آخرین لحظات حیات، حاوی هسته ای از حقیقت است،
اما تأمل انگیز است.
·
خیام وجوه ایده ئولوژیکی مشترک با صادق
هدایت دارد، ولی ضمنا تفاوت های جهان بینانه و حتی تضادهایی بلحاظ استیل زیست (سبک
زندگی) با او دارد:
الف
·
خیام نماینده تئوری «غنیمتدانی دم»
است.
·
خیام می خواهد اخرین جرعه شهد
زندگی را بمکد.
·
صادق هدایت از زندگی بیزار است و
دم که سهل است، کل زندگی را خوار می شمارد و قبل از موعد مقرر دست به انتحار می
زند.
ب
·
خیام مبلغ عیاشی «تا سر حد مرگ»
است.
·
صادق هدایت عیاش است، ولی نه عیاش
افراطی بسان خیام.
·
خیام در آیین عیاشی، پیشقراول اگزیستانسیالیسم است.
·
ژان پل سارتر و همسرش سیمون دو
بوار هر کس و ناکس را به تخت سکس کشیدند و شاید هم ناسیراب از شراب سکس مردند.
پ
·
خیام دانشمند است و بلحاظ جهان
بینی ماتریالیست است.
·
صادق هدایت هوش موشی را حتی نداشته
است.
·
صادق هدایت و کافکا و غیره نمایندگان
ایدئالیسم اند.
·
نمایندگان نیهلیسم و پسیمیسم و ایراسیونالیسم
اند.
·
صادق هدایت احتمالا از طرفداران ناسیونال
ـ سوسیالیسم (نازیسم) و آنتی سیمیتیسم است.
·
دکتر مجید نفیسی پژوهشی در این
زمینه دارد که ما فرصت خواندنش را نداشته ایم.
ت
درود دیگری بر هوش جاوید قرون و حیرت عصیانی
اعصار
ابر رند همه افاق، مست راستین، خیام؟
·
در رندیت خود خیام تردید هست، چه
رسد به رندیت صادق هدایت بدبخت.
·
رند و مست، خواجه شیراز است و نه
خیام.
·
دلیل علاقه و رغبت صادق هدایت به
رباعیات خیام، وجود رگه هائی از نیهلیسم و آته ئیسم مستور در رباعیات خیام است.
·
مراجعه کنید به سیری در جهان بینی عمر خیام در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
ث
·
نمایندگان ایده ئولوژیکی طبقات اجتماعی
واپسین از نیچه تا هدایت برای نیهلیسم اخلاقی (اخلاق ستیزی) خود به آته ئیسم نیاز دارند.
·
چون مذاهب حامی و حامل اخلاق اند.
·
علاقه صادق هدایت به رباعیات خیام
باید به همین دلیل باشد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر