پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
بخش
دوم
اثبات
(ثبات بخشی به) حاکمیت پسا انقلابی بورژوازی
سن
سیمون و کومته
ادامه
پیشکش
به
پروفسور
پهلوان پرولتاریا
امیر
حسین آریان پور
(۱۲۹۵
ـ ۱۳۶۸)
4
·
کومته هم بسان سن سیمون، نیل به
امکان پایان مناسب تر انقلاب فرانسه را در تشکیل و تسلط (سلطنت) علم «نوین» انسانی
(و نه آسمانی. مترجم) می داند.
·
کومته به این علم «نوین»، نام «جامعه
شناسی» (سوسیولوژی) می دهد و رسالت آن را حل پوزیتیو (مثبت) مسائل قلمداد می کند:
·
«آیا حقایق امور اخلاقی و اجتماعی می توانند
بسان پدیده های طبیعی دیگر، موضوع پژوهش علمی قرار گیرند؟»
·
(له وری بروحی، «فلسفه آگوست کومته»، 1900، ص
258، ترجمه به آلمانی از هورست هولتسر)
5
·
پاسخ کومته به این پرسش خویش، مثبت
است.
6
·
کومته جامعه شناسی را «سیاست علمی»
می داند:
·
«جامعه شناسی روش تجزیه و تحلیل پدیده
های اجتماعی بنا بر الگوی روش تجزیه و تحلیل رایج در علوم طبیعی پوزیتیو است.
·
بدین طریق می توان به کشف قوانین «طبیعی»
حاکم بر نظام واقعیات امور مشاهده شده نایل آمد.
·
با کشف این قوانین، نه تنها می
توان «حقایق امور» جامعه را تجزیه و تحلیل کرد، بلکه علاوه بر آن، می توان جامعه را
بسان تکه ای از طبیعت سازماندهی کرد.»
7
·
کومته اصول نظام این تکه ای از
طبیعت را، یعنی جامعه را، به طرق تضاد آمیز زیر به صورت قوانین تدوین می کند:
الف
·
کومته اصول این نظام اجتماعی را از
سوئی به طرز ناتورالیستی از ساختار بیولوژیکی انسانی استخراج می کند.
ب
·
از سوی دیگر بطرز ایدئالیستی از
شکوفائی «مبتنی بر قوانین خود ویژه» ی روح انسانی استخراج می کند.
·
(تیادن، «سیستم اجتماعی و تحول اجتماعی»،
1972، ص 7)
8
·
این روح مورد نظر پوزیتیویسم شمشیر
دولبه است:
الف
·
«هم بر ضد مفاهیم مجرد و مطلق غیر قابل امتحان (کنترل، چک،
آزمون و آزمایش) عمل می کند»
ب
·
و هم بر ضد جستجوی «علل نهائی» چیزها،
پدیده ها، سیستم ها و روندهای هستی اجتماعی عمل می کند.
·
(کیس، «مقدمه ای بر تئوری های سوسیولوژیکی»،
ص 247)
9
·
این امر اما مانع آن نمی شود که
کومته با روش من در آوردی (کونستروکسیون) بیولوژیکی ـ ناتورالیستی و ایدئالیستی ـ تاریخی
ضد همان را انجام دهد و در سطح به اصطلاح اسپکولاتیو (روش غیر تجربی، روش مبتنی بر
گمان ورزی) اقامه
دلیل و استدلال کند و فلسفه اجتماعی «متافیزیکی» و «عاری از نظام» رایج در اواخر
قرن 18 را که سمتگیری بر «انقلاب» دارد، که طرفدار تداوم «انقلاب» است، به نقد کشد.
10
·
کومته خط اصلی «سیاست» به اصطلاح «علمی»
(جامعه شناسی) خود را در سال 1822 در مطلبی تحت عنوان «نقشه علمی لازم برای
نوسازماندهی جامعه» تعیین می کند.
11
·
این نوشته کومته در کتابی تحت
عنوان «قرارداد اجتماعی» منتشر می شود که توسط سن سیمون ویرایش شده است.
·
(استوالد، «آگوست کومته»، به آلمانی، 1914)
12
·
مهمترین افکار کومته در نوشته ای
از او در رابطه با بازسازماندهی جامعه مطرح می شوند.
·
این نوشته کومته، فراخوانی برای
تثبیت سیاسی جامعه فرانسه در آن زمان است.
13
·
«فلسفه پوزیتیو» کومته حاوی دو جنبه است:
الف
·
جنبه مربوط به جهان معدنی و آلی (ارگانیکی)
ب
·
جنبه مربوط به جوامع انسانی به
مثابه چیزهای طبیعی به غایت بغرنج.»
·
(تیادن، «سیستم اجتماعی و تحول اجتماعی»،
1972، ص 9)
14
·
«نقشه» که کومته، بعدها در جلد چهارم اثر خود
تحت عنوان «سیستم سیاست پوزیتیو» مطرح می سازد، حاکی از وفاداری کومته به اندیشه
ای است که او بعدها در اثر اصلی اش، تحت عنوان «دوره فلسفه پوزیتیو» جلد ششم (1830
ـ 1842) و بعد در اثر دیگری تحت عنوان «سیستم سیاست پوزیتیو» جلد چهارم (1851 ـ
1854) به صورت مجموعه (موزائیک) «کمی» و بنظر بعضی ها «نوسان آمیز» و «کسالت آور» در
می آورد:
·
(میلز، «کلاسیک ها» (کلاسیک های جامعه شناسی)،
ص 24)
·
کومته می نویسد:
الف
·
«سیاست عبارت است از فیزیک اجتماعی که بخشی
از فیزیولوژی باید باشد.
ب
·
هر رشته علمی از سه مرحله می گذرد:
1
·
مرحله ی تئولوژیکی (فقهی)
2
·
مرحله متافیزیکی
3
·
مرحله پوزیتیو (مثبت)
ت
·
آماج فیزیک اجتماعی (سیاست «علمی» و
یا جامعه شناسی) عبارت است از کشف قوانین طبیعی لایتغیر پیشرفت.
·
قوانینی که بسان قانون طبیعی «جاذبه»
(عینی) جبری اند.»
·
(کون، «پوزیتیویسم در جامعه شناسی»، ص 9)
15
·
کومته از این موضع، «فلسفه اسپکولاتیو
(غیر تجربی) جامعه و تاریخ» را و قبل از همه «افکار متافیزیکی» روشنگری را به رگبار انتقاد
می بندد.
·
(واژه متافیزیکی در قاموس پوزیتیویسم، به معنی
روش ضد دیالک تیکی بکار نمی رود.
·
پوزیتیویسم از هر چه که خوشش
نیاید، بر پیشانی اش برچسب متافیزیکی کذائی را می چسباند. مترجم)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر