دین (مذهب) (3)

پروفسور دکتر ورنر شوفنهاور

برگردان شین میم شین

15

·        فرم های تاریخی پیشین این امر بشرح زیر بوده اند:

الف

·        جادوی مضر 

ب

·        جادوی شکار.

ت

·        توتمیسم، که به طلسم قوای بیگانه، تضمین موفقیت در شکار، سمبولیزه کردن و حفاظت از روابط خویشاوندی (همانند انگاری خود با جانور توتم و غیره) توجه دارد.

پ

·        پدیده های طبیعی (در انطباق با روابط درونکلکتیوی (روابط دسته جمعی درونی)   و میان کلکتیوی (روابط میان کلککتیوها)  مبتنی بر نیایش، کینه، مصالحه، مصاحبه و غیره موجود) انسانواره توضیح داده می شوند، یعنی برای اعمال آنها انگیزه های انسانی تعیین می شود.

ث

·        و لذا فرم های همانند مرسوم در روابط انسانی ـ همبودی برای فرونشاندن خشم، جلب محبت از طریق هدیه دادن، دفع خطر، ابراز سپاس، قدردانی و غلامی، عرض حال و احساسات همانند در مورد پدیده های طبیعی در فرم آنتروپومورفیستی (انسان واره) (خورشید، هوا، آتش، دریا، زمین، بیماری، مرگ و غیره) نیز صورت می گیرد.

16

·        درابتدائی ترین مراحل، این پروژکسیون (امتداد) تصورات انسانی به طبیعت، خصلت شیئی برجسته و غالبی دارد و جهان به صورت جولانگاهی از چیزهای حسی ـ ماورای حسی جلوه می کند.

17

·        این روند آنتروپومورفیزاسیون (انسان واره انگاری)، رفته رفته فرم انفصال مواد ماورای حسی ـ فکری از مواد حسی به خود می گیرد.

·        یعنی پدیده های طبیعی به شکل ارواح محض در می آیند، استقلال کسب می کنند و همانند موجودات انسانی شعورمند و اراده مند قلمداد می شوند، بمثابه شخصیت های ماورای طبیعی در می آیند و نسبت به انسان ها نیات خیرخواهانه و یا بد خواهانه پیدا می کنند.

18

·        پیش شرط چنین توسعه و تکاملی عبارت بود از درجه نسبتا بالائی از تمایزمندی کار، شروع جدائی کار عمدتا جسمی از کار عمدتا فکری در همبودهای نجابتی و شروع تضادمندی رابطه فرد با جمع.

19

·        تا اینکه بالاخره باور به وجود «روح» قابل انفصال از هستی جسمانی ـ محسوس پا به عرصه وجود می نهد که قبل از همه، نتیجه خواب و رؤیا (به خواب دیدن اعضای مرده طایفه و غیره) بود و این باور به ادامه حیات روح، بعد از مرگ جسم، به روند استقلال یابی موجودات فردی غیرمادی منجر می شود که در زندگی همبود دخیل و مؤثر تلقی می شوند.

20

·        در پیوند با گذار به طوایف پدرسالار که چارچوب همبود را  ـ در مقایسه با طوایف مادرسالار پیشین ـ وسعت می بخشد، امکان مذهبگرائی شخصی، یعنی تصور الهی منسوب به سرنوشت فرد هم فراهم می آید.

21

·        در فرم های پیشین دین و یا مذهب نه تنها رابطه بدوی انسان نسبت به طبیعت، بلکه علاوه بر آن، مناسبات مبتنی بر مساوات بدوی آنها نسبت به همدیگر نیز انعکاس می یابد.

22

·        همانطور که در واقعیت اجتماعی همبود اولیه همه اعضا برابرند، به همان سان نیز در تصورات راجع به جهان ارواح، از ارواح معینی که برتر از ارواح دیگر باشند، اثری نیست.

ادامه دارد.