فصل پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
قسمت
هشتم
انتقام از
واقعیت
انتقاد
از فرهنگ به مثابه انتقاد از فلسفه
تکمیل
گسست از تفکر کلاسیک بورژوائی:
فریدریش
نیچه
ادامه
70
سورن کیرکگارد (1813 ـ 1855)
فیلسوف، مقاله نویس، تئولوگ و نویسنده مذهبی دانمارکی
از مؤسسین اگزیستانسیالیسم
از فلاسفه بورژوائی واپسین
·
مفهوم سوبژکتیویته کیرکگارد در
رابطه با «من» تردید آمیز ـ مذهبی، منفرد ـ مجرد با مفهوم سوبژکتیویته اراده به
قدرت بی نام و نشان نیچه به هیچ وجه یکسان نبوده است.
·
در این دو مفهوم، جنبه های تفاوت و
حتی امکانات آلترناتیوی موضعگیری اجتماعی در تحلیل نهائی واحدی و مطالبات فلسفی
واحدی تبیین می یابند و ضمنا تفاوت های فی مابین این دو ـ علیرغم وابستگی اجتماعی
و فلسفی واحد ـ پرده پوشی می شوند.
·
برای آشنائی با خویشاوندی فلسفی
کیرکگارد و نیچه مراجعه کنید به آثار زیر:
·
(کارل
لوویت، «کیرکگارد و نیچه»، 1971
·
ج. وال، «نقطه نظرات کیرکگارد»، ص
207، 1938
·
ک. گراو، «نیچه و کیرکگارد»، نیچه
پژوهی، جلد 1، 1972)
الف
·
ظاهرا آلترناتیو بنیادی بودن فلسفه
سوبژکتیویته ی کیرکگارد، ضمن تأیید «من»، نسبت به صرفنظر نیچه از سوبژکت، ضمن
تکذیب «من»، حاکی از سرشته بودن اندیشه اراده به قدرت نیچه به توهم ضد ایدئالیستی
است.
·
توهمی که ربطی به رابطه کیرکگارد و
نیچه که بعدها ادعا شده، ندارد.
ب
·
ظاهرا نا ایدئالیسم و یا آنتی
ایدئالیسم نیچه نه فقط ناشی از بی نام و نشانی بطور فلسفی ـ زبانی (بر اساس فلسفه
زبان) توضیح داده شده ی چیزهای سوبژکتیف، بلکه همچنین ناشی از دوپهلوئی
سوبژکتیویته بی نام و نشان نیچه و عینیت وارگی عرفانی آن است که گاهی به حساب
سوبژکتیویته بی نام و نشان گذاشته شده و یا تحت تابعیت آن قرار داده شده و گاهی در
ورای آن جولان داده شده است.
·
ضمنا دوپهلوئی سوبژکتیویته نیچه
هرگز بوسیله فلسفه زبان مرتفع نشده است.
ت
·
دو پهلوئی ئی از این قماش ـ قبل از
همه ـ در هسته مرکزی فلسفه واپسین نیچه، یعنی در اندیشه موسوم به «برگشت ابدی
همیشه همان» نهفته است.
71
کارل لوویت (1897 ـ 1973)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
فیلسوف آلمانی
موضوع پژوهش:
تفکر نیچه و هایدگر
مؤلف آثار متعدد
·
در سال 1984 بررسی جزء به جزء
چندین باره اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان» مجددا شروع شد.
·
اندیشه ای که قبلا بوسیله یاسپرس و
یا لوویت تشخیص داده شده بود و یا برای حل معمای آن تلاش به عمل آمده بود:
الف
کارل یاسپرس (1883 ـ 1969)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
روانکاو و فیلسوف آلمانی
نماینده فلسفه حیات
·
یاسپرس می نویسد:
·
اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان»
مبهم ترین اندیشه نیچه است.
·
علیرغم پژوهش های جدی جدید، تعریف
رضایت بخشی از آن در دسترس و دیدرس نیست.»
·
(یاسپرس،
«نیچه. مقدمه ای برای تفیهم فلسفه او»، ص 310، 1936)
ب
·
این اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان»،
علیرغم تلاش های مذبوحانه قدیم و جدید،
معما واره می ماند و از هر راه حل و تعریف منطقی و عقلی تن می زند.
ت
·
حضرات در توضیحات خویش با سه معضل
زیر مواجه می شوند:
1
·
اولا باید به کشف این نکته نایل
آیند که اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان» چه برای گفتن دارد؟
·
آیا بنا بر آن، حوادث، غرایز،
اراده ها، پدیده ها و جلوه های نامرئی اند که در برگشت مجدد ابدی اند؟
2
·
آیا منظور از آن، برگشت ابدی
چیزهای یکسان است و یا برگشت ابدی خود چیزها؟
·
حضرات می خواستند بالاخره تصمیم
بگیرند که کدامیک از این موارد مناسب است.
3
·
آیا اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان»،
تشخیص کوسمولوژیکی (کیهان شناسی) است و یا افشای انتروپولوژیکی (انسان شناسی) است؟
·
آیا اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان»،
یک فرمان اخلاقی است و یا یک تنویر وجود است؟
·
آیا آن یک حکم فلسفی است و یا یک
فرضیه طبیعتفلسفی است؟
·
آیا آن مطالبه ای اخلاقی است و یا
اسطوره ای است؟
پ
·
سؤال پشت سؤال:
·
مشکل حضرات این بود که چگونه می
توان اندیشه «برگشت ابدی همیشه همان» را با دیگر عناصر متشکله اصلی فلسفه نیچه
بویژه با «اصل اجتناب ناپذیری»، «تقدم مطلق تفسیر» و «اندیشه اراده به قدرت» سازگار و دمخور ساخت.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر