رویاروئی های ایدئولوژیکی هر روزه (41)

بیژن باران

شعر و فکر

سرچشمه :

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com

میم حجری

  

شعر تبلور فکر کلامی است.

فکر و بیان از کودکی تا میانسالی در حال گسترش اند.

(دکتر بیژن باران)

·        ما فقط همین دو جمله دکتر را مورد تأمل قرار می دهیم تا نظرمان به محک همنوعی بخورد و تصحیح شود.

1

·        اولا مگر نثر «تبلور فکر کلامی» کذائی نیست؟

2

·        ثانیا فکر غیر کلامی هم وجود دارد؟

3

·        ثالثا منظور از مفهوم «فکر کلامی» چیست؟

4

·        بگذارید از خود بپرسیم فکر چیست؟

5

·        فکر مثل هر چیز دیگر، دیالک تیکی از فرم و محتوا ست.

·        به عبارت روشنتر دیالک تیک جمله و حکم است.

·        جمله از واژه تشکیل می یابد.

·        واژه چیست؟

6

·        واژه نیز فرم است و حاوی محتوائی است:

·        ظرفی است و حاوی مظروفی است.

·        محتوای واژه ـ به مثابه فرم ـ چیست؟

7

·        محتوای واژه را مفهوم می نامند.

·        مفهوم چگونه تشکیل می شود؟

8

·        مفهوم در نتیجه عمل فکری انتزاع (تجرید) ساخته می شود:

·        بنی بشر سرو و صنوبر و سپیدار و غیره را می بیند، خواص خود ویژه آنها را جدا (انتزاع)  می کند و مورد صرفنظر قرار می دهد و خاصیت مشترک آنها را عمده می کند.

·        بدین طریق مفهوم «درخت» تشکیل می یابد.

·        بعد بلافاصله بدان نام می دهد.

·        یعنی بدان جامه کلام می پوشاند:

·        درخت، شجر، آغاج، تری، باوم و غیره نام های مفهوم درخت اند.

·        واژه های مادی اند که نوشته می شوند، سینه به سینه منتقل می شوند:

9

·        اگر مفهوم را در سنت هگل، روح بنامیم که فقط در کله وجود دارد، واژه را می توانیم ماده بنامیم.

10

·        دیالک تیک واژه و مفهوم در حقیقت بسط و تعمیم دیالک تیک ماده و روح است.

·        به همین دلیل هم بوده که مارکس می گوید:

·        روح همواره سایه ماده را بالای سر خود دارد.

·        یادش به یاد باد، حکیم توده های بی همه چیز مولد همه چیز!

11

·        به هر صورت، بدین طریق دیالک تیک واژه و مفهوم قوام می یابد:

·        درخت دیالک تیکی از فرم و محتوا ست:

·        درخت دیالک تیکی از واژه درخت و مفهوم درخت است.   

12

·        تولد و یا تشکیل مفهوم در ذهن، همان و پوشیدن جامه واژه همان:

·        نه واژه بی مفهوم وجود دارد و نه مفهوم ناب بی واژه.

·        به همان سان که نه فرم بی محتوا وجود دارد و نه محتوای بی فرم.

·        پیون دیالک تیکی میان فرم و محتوا و واژه و مفهوم را حتی نمی توان با بمب اتم پاره کرد.

·        هر پیوند دیالک تیکی دیگر نیز به همین سان است.

13

·        مفهوم عملا چگونه ساخته می شود؟

14

·        مفهوم در روند کار و ببرکت کار تشکیل می شود:

·        دهقان با تبری ضربه ای بر تنه درختی می زند.

·        در نتیجه این کار، سیگنال هائی بوسیله حواس بشری به مغز ارسال می شوند.

·        سیگنال ها در مغز مورد حلاجی قرار می گیرند و مفهوم مثلا پوکی تنه، سفتی تنه، خشکی تنه، تری تنه، درازی دسته تبر، کوتاهی دسته تبر، کندی تیغه تبر و غیره تشکیل می یابند و جامه واژه می پوشند تا منتقل شوند.   

15

·        فکر نیز دیالک تیکی از جمله و حکم است:

·        از به هم پیوستن واژه ها جمله و از ترکیب  مفاهیم حکم تشکیل می شود:

·        فکر هم دیالک تیکی از فرم و محتوا، دیالک تیکی از جمله و حکم است.

·        حالا به ادعای دکتر بیژن باران نظر می افکنیم:

16

شعر تبلور فکر کلامی است.

·        این ادعای ایشان، دقیق فرمولبندی نشده است:

·        چون فکری یافت نمی شود که دیالک تیکی از حکم و کلام و یا جمله نباشد.

·        فکر ناب و محض و عریان بی فرم و بی جمله همانقدر یافت می شود که مفهوم ناب و محض و عریان بی واژه، محتوای بی فرم، پدیده بی ماهیت، کمیت بی کیفیت و الی آخر.

17

فکر و بیان از کودکی تا میانسالی در حال گسترش اند.

·        این ادعای دکتر هم قابل تأمل است:

·        هم بلحاظ تجربی و هم بلحاظ نظری.

·        حتی بدتر.

·        ما به تجربه می توانیم اعلام داریم که تفکر و تبیین به معنی واقعی کلمه، پس از پشت سر نهادن دوره میانسالی شروع می شود و می تواند شروع شود.

·        به همین دلیل است که پیری معیاری برای تجربه مندی و خردمندی محسوب می شود.

18

·        این پدیده را می توان با قانون دیالک تیکی موسوم به گذار از تغییرات کمی به کیفی توضیح داد.

·        دلیلش شاید این باشد که برای تشکیل خرد و تسلط به تفکر مفهومی (به قول کانت، تنها فرم تفکر به معنی حقیقی کلمه)، به  زمان بمراتب بیشتر و فزونتر از میانسالی نیاز است.    

پایان