استه تیک (زیبائی شناسی) (6)

اثری از حسین رزاقی

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

I

نظری بر تاریخ استه تیک اروپائی

ادامه

 

استه تیک آنتیک

·        استه تیک آنتیک (جهان باستان کلاسیک) ـ علیرغم تناقضات بیشمارش ـ گشتاور ماهوی مهمی در مجموعه استه تیک جهان باستان کلاسیک ـ در بهترین فرم آن ـ محسوب می شود:

1

·        واژه یونانی کیهان (کوسموس) که به معانی زیرین به کار می رود، در زمینه استه تیک از اهمیت معنوی بزرگی برخوردار است:

الف

·        نظم

ب

·        نظام

ت

·        زیبائی

پ

·        کیهان

2

·        واژه یونانی «کوسمه تیک» (آرایش، لوازم آرایش)  نیز حاوی همین عناصر است.

3

·        البته تنها طبقه ای که در این دوره می توانست نظم جهانی را «زیبا» استنباط کند، طبقه ای بوده که می توانست از خود و فرم وجودی خود راضی و حشنود باشد.

پلوتین

 پلوتین و یا فلوطین (205 ـ 270 ق. م.)

مؤسس نئوافلاطونیسم

اهل مصر

·        پلوتین نماینده گذار استه تیک از این مرحله توسعه اجتماعی به  استه تیک اخروی، عرفانی و ماورای مادی بوده است.

·        تعیین کننده برای پلوتین مسائل زیر بوده اند:

1

·        آنتاگونیسم (تضاد آشتی ناپذیر) لاینحل میان ظاهر محسوس و ایده

2

·        آنتاگونیسم لاینحل میان مادیت «آلوده» جسم و گوشت و روحیت ماورای مادی.

3

·        بنظر پلوتین درجه مادیت زدائی چیزها هرچه بالاتر باشد، نزدیکی آنها به زیبائی مطلق به همان اندازه بیشتر خواهد بود.

4

·        در قاموس پلوتین، فرم بطور کلی بی غل و غش است و لذا «حقیقتا موجود» است و زیبائی همتراز و یکسان با اخلاقی و الهی است.

5

·        «جسم زیبا نتیجه ترکیب جسم با قوه فرم است، قوه فرمی که ناشی از رحمت الهی است.»

6

·        تنها روح مغفور، قادر به شناخت زیبائی است.

7

·        این نظرات پلوتین، همگی از عقب نشینی به آنسوی صراحت امپیریکی ـ منطقی ارسطو حکایت دارند.

8

·        استه تیک نخبه ای مبتنی بر ریاضت و عرفان پلوتین، در سال های بعد، بارها تأثیرات مخرب وخیمی به جا می گذارد.

ادامه دارد